Verslag Voedsel Anders Congres 2016

Geplaatst op: 9 maart 2016

 

Dat er interesse is voor hoe onze eetcultuur een bijdrage kan leveren aan een transitie naar een duurzamer voedselsysteem bleek wel aan het aantal aanwezigen. Nadat we zo’n 25 extra stoelen hadden verzameld, gingen we van start. Natascha Kooiman van Smaackmakers www.smaackmakers.nl begon de workshop met een beeldende inleiding van de uitdagingen van onze eetcultuur. Hierin benadrukte ze de grote impact van de (over)consumptie van dierlijke producten. Ze bracht inzichten over welke veranderingen nodig zijn en wat de barrières zijn om hiertoe te komen. Natascha sloot de presentatie af met vier dilemma’s.

In het tweede deel van de workshop gingen de deelnemers in vier groepen uiteen. Iedere groep boog zich over een van de vier dilemma’s om in een korte brainstorm tot oplossingen te komen:

AANBOD/AANBIEDERS

Onze eetcultuur wordt gevormd door gewoonten en wat we om ons heen zien in onze sociale en fysieke omgeving (wat eten anderen en wat vind ik in de supermarkt, kantine en op menukaarten?) Stelling: Verandering in aanbod is hét antwoord op een andere eetcultuur

LOBBY EN REGELGEVING

Gedragsverandering is deels economisch gedreven. Mede door de enorm sterke lobby van de vlees-en zuivelindustrie is ‘dierlijk’ goedkoop. Stelling: Een sterke tegenlobby én inmenging van Ministerie van EZ/regelgeving (zoals hoger BTW tarief op vlees/zuivel) is dé stap richting een andere eetcultuur

GEZONDHEID

In Nederland komt slechts 5% van de Nederlanders aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid fruit en groenten. Daarbij komen de nadelige effecten op gezondheid van een overmatige inname van dierlijke vetten. Stelling: Gezondheid is hét argument dat kan leiden tot een verandering in ons eetpatroon

EDUCATIE VOOR INNOVATIE ( BOEREN)

De huidige economie rekent op de grote inkomstenstroom van zuivel-en vleesindustrie. De markt van plantaardige eiwitalternatieven en het beter vermarkten van groenten zijn economische kansrijk. Stelling: Het opleiden en stimuleren van boeren richting duurzame innovatie rondom alternatieven voor vlees en zuivel is dé stap om tot een duurzamer voedselpatroon en systeem te komen en om als boer te overleven.

Brainstorm uitkomsten:

Uitkomsten groep 1: Aanbod/Aanbieders

Bewustwording over voedsel moet overal plaats vinden thuis, in de kantine, in supermarkten en op TV. Supermarkten zouden bijvoorbeeld hun eigen marketing concepten kunnen aanpassen met bv: gezonde ‘kassa snacks’, een plantaardig dieet aantrekkelijker maken in bv de Aller Hande of producten op ooghoogte in het schap plaatsen.

Uitkomsten groep 2: Lobby en regelgeving

Politiek gezien moet de (milieu) beweging moet meer zichtbaar zijn in de lobby en hun krachten bundelen ipv de versnippering die nu gezien wordt. De beweging zou kunnen pleiten voor beprijzingsmaatregels zoals CO2, vlees en watertax of beleidsmaatregels zoals de herinvoering van vaste melkprijs. Ook moeten we kijken hoe we EU-wetgeving/beleid kunnen beïnvloeden.

Binnen de markt zou het belangrijk zijn om de macht van grote supermarkten breken of in ieder geval supermarkten nog duidelijkere targets voor duurzaamheid geven.

Wild idee: Moeten we de Postcode Loterij niet vragen om lobbybudget om eiwittransitie op de politieke agenda te krijgen.

Uitkomsten groep 3: Gezondheid

Hier werd een grote groep enthousiast van. Duurzaam en gezondheid koppeling is een kans, gaan veelal hand in hand en gezondheid lijkt een goede ingang voor verandering bij mensen.

Dus hoe gaan we groentes weer sexy te maken? Er waren veel creatieve ideeën:

• Zoals een Youtube kanaal gewone mensen koken. Heel Holland “eet groente”
• Werk samen met Top koks die al goed bezig zijn! Ze zetten groente in de hoofdrol lekker, leuk, snel, makkelijk.
• Zorgen dat groepen mensen samen koken (en laten zien hoeveel/weinig dat kost, hoe het moet en hoe lekker het is)
• En we zouden gebruik kunnen maken van nieuwe technieken (bv. App om aan gezond eten te herinneren)

Hierbij moet humor moet een belangrijke rol spelen. Het moet leuk en lekker zijn (bv informatie via jonge cabaretier)

Maar er werd ook gepraat over meer confronterende manieren om de gezondheidseffecten van voeding duidelijk te maken. Want, zo werd er gezegd; “Als mensen ziek worden worden ze pas bewust van hun voedsel.

• Zorg dat vlees/dierlijke eiwitten eten, via de media, het nieuwe roken wordt vanuit gezondheidsredenen. (Mensen worden gelegenheid vleeseters, alleen op feestjes)
• Bewustwording campagnes over ongezonde productiemethoden. Samenwerking met voedingscentrum belangrijk? Gezondheid aspect heeft ook economische gevolgen.

Daarnaast werd er gezegd dat Educatie is sleutel van verandering is. Hiervoor is een integrale/structurele aanpak nodig binnen scholen. Dus op school beginnen met informatie of lessen moestuin of kooklessen geven.

Een belangrijke vraag die bleef staan is hoe we gezond voedsel toegankelijk maken voor iedereen, want gezonde voeding is wel vaak duurder.

Uitkomsten groep 4: Educatie voor Innovatie

Voor boeren is het belangrijk om van elkaar te leren van boer tot boer (peer to peer). Daarom moet je de early adaptors zichtbaar maken voor boeren die het mogelijk anders willen. Maar ook de consument heeft een rol te spelen, boeren moeten weten wat de consument wil en wat de trends zijn. En soms lijkt het alsof we de politiek ook nog moeten “opleiden” om innovatief na te denken over onze landbouw sector.

Na deze brainstorm hebben Natascha, Arine en Job aangegeven hoe ze dit mee nemen in hun werk:

• Natascha ontwikkelt veel nieuwe projecten om een andere eetcultuur aan te zwengelen. Hierbij helpt de informatie uit de workshop als input.
• Arine heeft een contact bij het voedingscentrum en zal het verslag van deze workshop met hem delen om hiervan gebruik te maken in voorlichting naar consumenten, maar ook om zichtbaar te maken dat dit leeft en er veel mensen zijn die hierbij betrokken willen zijn.
• Job neemt de informatie mee naar Milieudefensie. Zij zijn op dit moment aan het bekijken hoe we in de komende jaren impact kunnen hebben op dit onderwerp en er lopen verschillende projecten.
• En jij? Wat ga jij doen met deze informatie?

Drie belangrijkste uitkomsten:

• De groep (Er was de grote opkomst, bijna 60 mensen) gaf aan dat dit thema ook een belangrijk onderwerp is voor het Voedsel Anders netwerk om meer aandacht aan te besteden.
• Aanbevelingen die steeds naar voren kwamen waren het belang van educatie: vroeg in het onderwijs kinderen betrekken bij herkomst van voedsel, maar ook gezondheid en duurzaamheids aspecten bespreken; prijs beleid waarin ook milieu kosten mee wegen, rol van overheid: EU en nationaal beleid aanpassen

Handige links voor meer informatie:

• Link naar de TEDtalk van Natascha: https://www.youtube.com/watch?v=Jx6s96QO37E
• Link naar Smaackmakers: smaackmakers.nl
• Link naar artikel verduurzamen van de bedrijfsrestaurants https://www.nudge.nl/blog/2016/02/19/smaackmakers-vertelt-de-vork-als-katalysator-voor-gezondheid-en-duurzaamheid/
• Down to Earth (Het Magazine van Milieudefensie) heeft net een artikel gepubliceerd over vleesconsumptie: https://downtoearthmagazine.nl/36199-2/
• Voedselafdruk paina voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/eten-kopen/voedselafdruk.aspx

Deel dit artikel